Appendice:Dictionarios/Interlingua-polonese/f
A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z
fa
rzecz. [Muz.] (nuta) fa
faba
rzecz. fasola
fabrica
rzecz. fabryka
fabrica de gas - gazownia
fabricante
rzecz. fabrykant, wytwórca, producent
fabricar
czas. fabrykować, wytwarzać
fabrication
rzecz. produkcja, fabrykacja, wytwarzanie
fabricato
rzecz. fabrykat, wyrób
fabula
rzecz. baśń, bajka
fabular
czas. zmyślać, konfabulować
fabulista
rzecz. bajkopisarz
fabulose
przym. bajeczny
fabulosemente
przysł. bajecznie
face
rzecz. pochodnia, żagiew
facer
czas. (1) robić, czynić, wykonywać
Que face ille? - co on robi? facer su travalio - wykonywać swoją pracę facer un mestiero - wykonywać zawód facer le compras - robić zakupy haber multo a facer - mieć dużo do roboty facer miraculos - czynić cuda facer calculationes - wykonywać obliczenia facer grande progresso - zrobić duży postęp facer ruito - robić hałas facer proba - wykonać próbę facer jocos - robić żarty facer le carriera - zrobić karierę facer un record - ustanowić rekord facer un oration - wygłosić przemówienie; facer grande cosas - dokonywać wielkich rzeczy facer de su melio - robić co się da, robić wszystko w swojej mocy
(2) tworzyć, robić, wytwarzać, produkować
facer le pan - wytwarzać chleb facer foco - krzesać ogień
(3) urządzać, organizować
facer le camera - sprzątnąć pokój facer su lecto - posłać łóżko facer su valisas - spakować walizki facer le barba - golić się
(4) spełniać, wypełniać
facer su deber - spełniać swój obowiązek
(5) wykonywać ruch, odbywać
facer un viage - odbyć podróż facer halto - zatrzymać się facer cauda - ustawiać się w kolejce facer un passo - wykonać krok
(6) grać rolę, udawać, odgrywać
facer le imbecille - odgrywać głupca
(7) sprawiać, powodować, zmuszać, przyczyniać się do czegoś
facer rider - rozśmieszać facer mal a alicuno - wyrządzać komuś zło facer construer un casa - zlecić zbudowanie domu facer comprensibile - uczynić zrozumiałym facer sensation - wzbudzić sensację facer le publicitate - robić reklamę facer difficile - utrudniać facer fronte a alicuno - stawiać komuś opór, stawiać czoła facer bancarupta - bankrutować
(8) powziąć, poczynić
facer un appello - wystosować apel facer un decision - podejmować decyzję facer propositiones - poczynić propozycję
facete
przym. dowcipny, humorystyczny, zabawny, śmieszny, żartobliwy, wesoły
facetia
rzecz. dowcip, facecja
facetiose
przym. dowcipny, żartobliwy
faciada
rzecz. [Arch.] fasada
facial
przym. twarzowy
facibile
przym. wykonalny, możliwy
facibilitate
rzecz. wykonalność
facie
rzecz. twarz, oblicze
in le facie de - w obliczu
facie a facie - twarz w twarz
facietta
rzecz. aspekt
faciettar
czas. szlifować
facile
przym. łatwy
il es facile - jest łatwo
facilemente
przysł. łatwo
facilitar
czas. ułatwiać
facilitate
rzecz. łatwość
facite
przym. robiony, zrobiony
facite abstraction de
abstrahując od
facsimile
rzecz. faksymile, kopia; faks
facticie
przym. frakcyjny, ułamkowy
faction
rzecz. frakcja, odłam
factionario
rzecz. rozłamowiec, frakcjonista
factiose
rzecz. frakcyjny, fakcyjny, partyjny
facto
rzecz. fakt
constatar un facto - stwierdzać fakt
de facto - de facto, faktycznie
factor
rzecz. czynnik, faktor; współczynnik (mat.)
factoria
rzecz. fabryka, pracownia, faktoria
factorial
rzecz. silnia
przym. czynnikowy
factorisar
czas. rozkładać na czynniki
factorisation
rzecz. faktoryzacja, rozkład na czynniki
factotum
rzecz. zausznik, faktotum, totumfacki
factura
rzecz. rachunek, faktura
facturar
czas. fakturować
facula
rzecz. żagiew, głownia, pochodnia; kaganek
facultate
rzecz. zdolność, możność; władza; wydział, fakultet
facultative
przym. fakultatywny, nieobowiązkowy, opcjonalny
facunde
przym. płynny, potoczysty, gładki, wygadany, pięknie mówiący
advocato facunde - wygadany adwokat, wyszczekany adwokat
fago
rzecz. buk
fagottar
czas. robić wiązki
fagottista
rzecz. fagocista
fagotto
rzecz. fagot; wiązka
faisan
rzecz. bażant
falcar
czas. kosić
falcata
rzecz. koszenie, pokos
falcator
rzecz. kosiarz; kosiarka
falcatura
rzecz. koszenie
falce
rzecz. kosa
falcon
rzecz. sokół
falconar
czas. polować z jastrzębiem lub sokołem
falconeria
rzecz. sokolnictwo, polowanie z sokołem
falconero
rzecz. sokolnik
falconetto
rzecz. mały sokół; [Artyl.] falkoneta
fallace
przym. błędny, złudny, zwodniczy, oszukańczy, bałamutny, kłamliwy
fallacia
rzecz. urojenie, złuda, złudność, zwodniczość
faller
czas. padać, upadać; nie powieść się, nie udać się, zawieść
fallia
rzecz. uskok (geol.)
fallibile
przym. omylny
fallibilitate
rzecz. omylność
fallimento
rzecz. upadek, porażka; krach
fallito
rzecz. bankrut
falsar
czas. fałszować
falsario
rzecz. fałszerz
falsator
rzecz. fałszerz
false
przym. fałszywy; sztuczny
falsificabile
przym. falsyfikowalny
falsificar
czas. falsyfikowac
falsification
rzecz. falsyfikacja, fałszowanie
falsificator
rzecz. falsyfikator, fałszerz
falsitate
rzecz. fałszywość; fałsz, kłamstwo, nieprawda
falso
rzecz. fałszerstwo
falta
rzecz. wada, skaza, defekt, niedoskonałość, usterka; pomyłka, błąd
sin falta - bez błędu, bezbłędny
fama
rzecz. sława, fama, gloria
fame
rzecz. głód
famelic
przym. głodny, wygłodniały
familia
rzecz. rodzina
familia adoptive - przybrana rodzina; familia numerose - liczna rodzina; familia sin patre/sin matre - rodzina bez ojca/bez matki; familia amic - zaprzyjaźniona rodzina; le familia regal/royal - rodzina królewska; familia de linguas - rodzina języków; familia de parolas/de vocabulos - rodzina wyrazów; le Sancte Familia - Święta Rodzina;
patre de familia - ojciec rodziny; membros del familia - członkowie rodziny; festa de familia - święto rodzinne; derecto de familia - prawo rodzinne; cronica de familia - kronika rodzinna; vita de familia - życie rodzinne; nomine de familia - nazwisko rodowe; portrait de familia - portret rodzinny; relationes de familia - stosunki rodzinne; planification del familia - planowanie rodziny; reunion de familia - spotkanie rodzinne, zjazd rodzinny; sino de familia - łono rodziny; maladia de familia - choroba rodzinna; tracto de familia - cecha rodzinna; querela de familia - kłótnia w rodzinie; tradition de familia - tradycja rodzinna; orgolio de familia - duma rodziny;
fundar un familia - założyć rodzinę; sustener/sustentar un familia - utrzymywać rodzinę; ille es de bon familia - on jest z dobrej rodziny;
Terminologia specjalistyczna:
Stosunki międzynarodowe - Relationes international
familia de nationes - rodzina narodów
familial
przym. rodzinny
familiar
rzecz. znajomy, przyjaciel
familiarisar
czas. zaznajamiać
(se... con) - zaznajamiać się (z)
familiarisation
rzecz. zaznajomienie, obeznanie, oswojenie
familiaritate
rzecz. familiarność, zażyłość, poufałość, znajomość
famose
przym. sławny
fanal
rzecz. latarnia morska, boja, punkt sygnalizacyjny, reflektor
fanatic
przym. fanatyczny
fanaticamente
przysł. fanatycznie
fanatico
rzecz. fanatyk
fanatisar
czas. fanatyzować
fanatismo
rzecz. fanatyzm
fanfar
rzecz. fanfara
fanfaron
rzecz. fanfaron, pyszałek
fanfaronada
rzecz. fanfaronada, przechwałki, pyszałkowatość
fanfaronar
czas. przechwalać się, pysznić się, chełpić sie, fanfaronować
fango
rzecz. błoto, szlam, muł
fangose
przym. błotnisty
fangositate
rzecz. mulistość, mętność
fano
rzecz. świątynia, sanktuarium, azyl, święty przybytek
farad
rzecz. [Elektr.] farad
faradisar
czas. [Med.] faradyzować
faradisation
rzecz. [Med.] faradyzacja
farce
rzecz. [Teatr.] farsa; nadziewanie, szpikowanie, farsz
fardar
czas. malować, robić makijaż
fardar se - robić sobie makijaż
fardello
rzecz. ciężar, ładunek; paczka, pakunek, tobołek
fardo
rzecz. szminka (teatr.); bela
farina
rzecz. mąka
farinar
czas. przemielać na mąkę
farinero
rzecz. młynarz; handlarz mąką
fariniera*
rzecz. 1. flour bin; 2. flour storehouse
farinose
przym. mączysty
farsa
rzecz. farsa
farsal
przym. groteskowy, śmieszny, farsowy
farsator
rzecz. żartowniś, dowcipniś, kpiarz, autor fars
farsista
rzecz. autor fars
fasce
rzecz. wiązka
fascicular
przym. wiązkowy
fasciculo
rzecz. zeszyt
fascina
rzecz. wiązka, pakiet; faszyna
fascinante
przym. fascynujący
fascinar
czas. zafascynować, zauroczyć
fascinate
przym. zafascynowany
fascination
rzecz. fascynacja
fascinator
rzecz. czarodziej
fascino
rzecz. fascynacja, zafascynowanie; urok, czar, zaklęcie
fascismo
rzecz. faszyzm
fascista
rzecz. faszysta
przym. faszystowski
fashion
rzecz. moda, styl
fashionable
przym. modny
fasto
rzecz. przepych, pompa, ostentacja, wystawność
fastose
przym. ostentacyjny, wystawny, okazały
fastosemente
przysł. ostentacyjnie, wystawnie, okazale
fatal
przym. fatalny, nieuchronny; śmiertelny
fatalismo
rzecz. fatalizm
fatalista
rzecz. fatalista
fatalitate
rzecz. fatalizm, fatalność; nieszczęście, klęska, katastrofa)
fatalmente
przysł. nieszczęśliwie, fatalnie
fathom
rzecz. sążeń
fatidic
przym. proroczy
fatiga
rzecz. fatyga, wysiłek, zmęczenie, trud
fatigabile
przym. zmęczony, znużony, przemęczony
fatigante
przym. nużący, męczący
fatigar
czas. męczyć, fatygować, trudzić
fatigate
przym. zmęczony
fato
rzecz. los, fatum
fatue
przym. głupi, bezmyślny
foco fatue - błędny ognik
fatuemente
przym. głupio, bezmyślnie
fatuitate
rzecz. głupota, bezmyślność
fauna
rzecz. fauna
faunic
przym. faunowy
fauno
rzecz. faun
favo
rzecz. plaster miodu; [Med.] grzybica woszczynowa
favor
rzecz. życzliwość, względy, przychylność, korzyść
favor popular - popularność; favor del corte - łaska dworu; con favor del obscuritate - przy sprzyjających ciemnościach, pod osłoną ciemności; in favor de - na korzyść; pronunciar se in favor de un cosa - wypowiadać się na rzecz czegoś; billet de favor - bilet ulgowy; precio de favor - korzystna cena; tractamento de favor - przychylne traktowanie; gauder/haber le favor de un persona - cieszyć się czyimiś względami; facer un favor a un persona - wyświadczyć komuś grzeczność; ganiar le favor de un persona - zyskać czyjąć przychylność; gauder de un favor special - cieszyć się specjalnymi względami; incontrar le favor del publico - spotkać się z przychylnością publiczności; per favor - proszę, co łaska; con favor - życzliwie; esser a favor de - być za
favorabile
przym. korzystny, sprzyjający, przychylny
occasion favorabile - sprzyjająca okazja; circumstantias favorabile - sprzyjające okoliczności; responsa favorabile - przychylna odpowiedź; saldo favorabile - korzystne saldo; le vento esseva favorabile - wiatr był sprzyjający
favorar
czas. faworyzować, sprzyjać, darzyć względami, preferować
favorar un interprisa - sprzyjać jakiemuś przedsięwzięciu; favorar le crescentia - sprzyjać wzrostowi; favorar le artes - faworyzować sztuki; favorar un projecto - sprzyjać jakiemuś projektowi
favorir
czas. faworyzować, sprzyjać, darzyć względami, preferować
favorar un interprisa - sprzyjać jakiemuś przedsięwzięciu; favorar le crescentia - sprzyjać wzrostowi; favorar le artes - faworyzować sztuki; favorar un projecto - sprzyjać jakiemuś projektowi
favorite
przym. ulubiony
platto favorite - ulubione danie; autor favorite - ulubiony autor; poeta favorite - ulubiony poeta; libro favorite - ulubiona książka; occupation favorite - ulubione zajęcie; thema/subjecto favorite - ulubiony temat; loco favorite - ulubione miejsce
favoritismo
rzecz. faworyzowanie, protekcja, plecy
favorito
rzecz. faworyt
fax
rzecz. faks
febre
rzecz. gorączka, febra
febricitante
przym. gorączkowy, rozgorączkowany, rozpalony
febricitar
czas. mieć gorączkę
febril
przym. gorączkowy, rozgorączkowany, rozpalony
febrilitate
rzecz. stan gorączki; niepokój
febrilmente
przym. gorączkowo
februario
rzecz. luty
fecal
przym. fekalny
fece
rzecz. śmieci, odpady; ekskrement
fecula
rzecz. krochmal, skrobia
feculente
przym. płodny, żyzny
feculentia
rzecz. płodność, żyzność
feculeria*
rzecz. starchworks
fecundar
czas. zapładniać, użyźniać
fecundation
rzecz. zapłodnienie, użyźnienie
fecundator
rzecz. środek użyźniający
fecunde
przym. żyzny
fecunditate
rzecz. płodność, żyzność, urodzajność
fede
przym. brzydki
federal
przym. federalny
Terminologia specjalistyczna:
Stosunki międzynarodowe - Relationes international
stato federal - państwo federalne
stato federative - państwo federalne
systema federal - system federalny
republica federal - republika federalna
a nivello federal - na szczeblu federalnym
federalismo
rzecz. federalizm
federalista
rzecz. federalista
federar
czas. federować
federate
przym. sfederowany
federation
rzecz. federacja, związek, zjednoczenie, konfederacja
federative
przym. federacyjny
feditate
rzecz. brzydota, pospolitość
fee
rzecz. czarodziejka
feeria
rzecz. kraina czarów
feeric
przym. czarodziejski, bajeczny, czarowny
felice
przym. szczęśliwy
felicitar
czas. gratulować
felicitate
rzecz. szczęście
felicitationes
rzecz. gratulacje
felicitatition
rzecz. gratulowanie, gratulacje
mi felicitationes - moje gratulacje
feltrar
czas. felcować, pilśniować
feltrero*
rzecz. feltmaker
feltro
rzecz. filc, pilśń
femina
rzecz. kobieta
femina de litteras - pisarka, kobieta-literat
feminin
przym. kobiecy
femininitate
rzecz. kobiecość
feminino
rzecz. [Gram.] rodzaju żeńskiego
feminisar
czas. feminizować, niewieścieć
feminismo
rzecz. feminizm
feminista
rzecz. feminista
femoral
przym. udowy
femore
rzecz. biodro
fenar
czas. robić sianokosy
fenation
rzecz. sianokosy
fenestra
rzecz. okno; okienko (w programie)
fenestrar
czas. zaopatrywać w okna
fenestrate
przym. okienkowaty
fenestretta
rzecz. okienko (np. pocztowe, w programie)
fenil
rzecz. strych na siano
feno
rzecz. siano
fentanyl
rzecz. fentanyl
fenuculo
rzecz. koper, fenkuł włoski
fer
przym. dumny; dziki, srogi
feretro
rzecz. trumna
feria
rzecz. targi; jarmark, targ;
ferias - wakacje, ferie
ferial
przym. wakacyjny
feriar
czas. być na wakacjach, na urlopie
ferimento
rzecz. walenie, grzmocenie, ranienie
ferir
czas. uderzać, ugodzić; ranić, kaleczyć, urażać
feritate
rzecz. dzikość, okrucieństwo; duma, chluba, pycha
ferite
przym. ranny, kontuzjowany
ferma
rzecz. farma, gospodarstwo rolne; dzierżawa
fermage
rzecz. czynsz dzierżawny
fermentabile
przym. zdatny do fermentacji
fermentar
czas. fermentować, burzyć się
fermentation
rzecz. fermentacja, ferment, fermentowanie
fermentative
przym. fermentacyjny
fermento
ferment, zaczyn; wrzenie, wzburzenie
fermero
rzecz. farmer, rolnik; dzierżawca
feroce
przym. dziki, srogi, okrutny, gwałtowny
ferocitate
rzecz. okrucieństwo, dzikość, srogość
ferralia
rzecz. złom, żelastwo
ferramento*
rzecz. iron work
ferrar
czas. pokrywać żelazem; podkuwać; prasować
ferrato
rzecz. [Chem.] nadżelazian
ferrator
rzecz. kowal
ferratura
rzecz. kucie konia, podkuwanie konia
ferree
przym. żelazny
ferreria
rzecz. kuźnia
ferrero
rzecz. kowal
ferro
rzecz. żelazo
ferrose
przym. żelazawy
ferrovia
rzecz. kolej żelazna; droga żelazna, tor
ferrovia funicular - kolej linowa; ferrovia pendente - kolejka wisząca; ferrovia surterranee - kolej naziemna; ferrovia subterranee - kolej podziemna; ferrovia a cremaliera - kolej zębata
ferroviari
przym. kolejowy
ferroviero
rzecz. kolejarz
ferrugine
rzecz. rdza
ferruginose
przym. żelazisty, rdzawy
ferry-boat
rzecz. prom
fertile
przym. żyzny, urodzajny
fertilisante
przym. użyźniający, zapładniający
rzecz. nawóz
fertilisar
czas. zapładniać, zapylać, użyźniać, nawozić
fertilisation
rzecz. użyźnianie, nawożenie
fertilitate
rzecz. żyzność, urodzajność
fervente
przym. gorący, żarliwy, płomienny, zagorzały
ferventia
rzecz. ferwor, zapał, namiętność, żarliwość, żar
ferver
czas. wrzeć, kipieć, gotować się
fervide
przym. zapalony, gorliwy, żarliwy, płomienny, zagorzały
fervor
rzecz. ferwor, zapał, namiętność, żarliwość; żar, gorąco
con fervor - żarliwie
festa
rzecz. święto, fiesta
festar
czas. świętować
festear
czas. biesiadować, ucztować, bawić się
festinar
czas. raczyć się, częstować się, delektować się; fetować
festino
rzecz. święto, uroczystość
festival
rzecz. festiwal
festive
przym. świąteczny, odświętny
festivitate
rzecz. święto, uroczystość
feston
rzecz. feston, girlanda
festonar
czas. ozdabiać firlandami, ozdabiać festonami
fetal
przym. embrionalny
fetar
czas. wydawać na świat młode
fetation
rzecz. kształtowanie płodu, ciąża
fetiche
rzecz. fetysz
fetichismo
rzecz. fetyszyzm
fetichista
rzecz. fetyszysta
feticida
rzecz. środek aborcyjny, środek spędzający płód
feticidio
rzecz. aborcja, zabicie płodu
fetide
przym. cuchnący, śmierdzący
feto
rzecz. zarodek, płód
feudal
przym. feudalny
stato feudal - państwo feudalne
feudalisar
czas. feudalizować
feudalismo
rzecz. feudalizm, system lenny
feudalista
rzecz. feudał
feudalitate
rzecz. feudalizm, feudalność
feudatario
rzecz. lennik
feudo
rzecz. lenno
fiasco
rzecz. fiasko, niepowodzenie
facer un fiasco - zakończyć się fiaskiem
fibra
rzecz. włókno
fibrilla
rzecz. włókienko; korzeń włoskowaty
fibrina
rzecz. włóknik, fibryna
fibula
rzecz. [Anat.] strzałka; klamra, agrafa, sprzączka, zapinka
ficato
rzecz. wątroba
fichiero
rzecz. drzewo figowe
fichu
rzecz. [wym. Fr. fiszu] apaszka
fico
rzecz. figa
ficticie
przym. fikcyjny
ficticiemente
przysł. fikcyjnie
fiction
rzecz. fikcja; beletrystyka
fictive
przym. fikcyjny, wymyślony
fidantia
rzecz. ślubowanie, przysięga, zaręczyny
fidantiamento
rzecz. zaręczyny
fidantiar
czas. zaręczać (się)
fidantiata
rzecz. narzeczona
fidantiato
rzecz. narzeczony
fide
rzecz. wiara
fide religiose - wiara religijna
fideicommissario*
rzecz. [Law] fideicommissioner
fideicommisso*
rzecz. [Law] fideicommissum
fideicommitter
czas. robić fideikomis
fideismo
rzecz. fideizm
fideista
rzecz. fideista
fidel
rzecz. wierny, wierzący
przym. wierny
fidelitate
rzecz. wierność; lojalność; dokładność, zgodność
fider
czas. wierzyć; zawierzać, powierzać (a)
(se) mieć zaufanie, zaufać
fiducia
rzecz. wiara, zaufanie, ufność
fiducial
rzecz. powierniczy, oparty na zaufaniu
fiduciari
przym. powierniczy, oparty na zaufaniu
figer
czas. wjeżdżać, wpadać; wpędzać, zaganiać, zapędzać
figura
rzecz. figura; rysunek, ilustracja
figurante
rzecz. statysta, figurant
figurar
czas. wyobrażać; figurować (in)
figurar in un lista - figurować na liście; figurar se - wyobrażać sobie
figurate
przym. symboliczny, metaforyczny, przenośny, obrazowy, figuratywny
figuration
rzecz. ukształtowanie, forma, kształt
figurative
przym. symboliczny, metaforyczny, przenośny, obrazowy, figuratywny
figurina
rzecz. figurka, figurynka
fila
rzecz. zbiór, plik (komput.); rząd, linia, wiersz
filamento
rzecz. włókno, nitka
filanda
rzecz. przędzalnia
filandera
rzecz. prządka
filandero
rzecz. przędzarz
filar
czas. obracać się, kręcić się, wirować
filaria
rzecz. [Zool.] filaria
filator
rzecz. przędzarka
filatorio
rzecz. maszyna przędzalnicza
filatura
rzecz. przędzarstwo
filet
rzecz. filet
filettar
czas. filetować; ozdabiać wstążką
filetto
rzecz. wstążka, opaska, przepaska
filia
rzecz. córka; filia
filia affin - pasierbica
filial
rzecz. filia
przym. filialny; synowski
filiar
czas. rodzić dziecko; adoptować dziecko
filiastra
rzecz. pasierbica
filiastro
rzecz. pasierb
filiation
rzecz. rodzenie, wydawanie płodu; adopcja, przysposobienie; filiacja, rodowód, pochodzenie
filical
przym. paprotny
filice
rzecz. paproć
filiera
rzecz. ciągarka drutu
filietta
rzecz. córeczka
filiforme
przym. nitkowaty
filigrana
rzecz. filigran, cacko
filigranar
czas. ozdabiac filigranem
filio
rzecz. syn
Kowalski filio - Kowalski syn, Kowalski junior; filio affin - pasierb; filio adoptive - przybrany syn; filio primogenite - syn pierworodny; filio bastarde - nieślubny syn, bastard; filio legitime - syn z prawego łoża; filio regal - syn królewski; filio royal - syn królewski; filio de mamma - synek mamusi; filio del populo - syn swego narodu; Filio del Homine - Syn Człowieczy; filio de su tempore - dziecię wieku; filio del fortuna - dzieckio szczęścia
filiola
rzecz. chrześniaczka
filiolo
rzecz. chrześniak
film
rzecz. film
filmar
czas. filmować
filo
rzecz. 1. wątek
filo de discurso - wątek rozmowy, nić rozmowy; filo de un historia - wątek pewnej historii
perder le filo - zgubić wątek
2. nić, nitka
filo de Ariadna - nić Ariadny; filo del vita - nić życia; filo a (de) suer - nitka do szycia
trenchar le filo del vita - przeciąć nić życia; su vita pende a un filo - jego życie zawisa na nitce (na włosku)
3. drut, kabel, przewód
filo de aciero - stalowy drut; filo de cupro - miedziany drut; filo telegraphic - drut telegraficzny; filo telephonic - przewód telefoniczny; filo electrificate - przewód elektryczny; filo de alte tension - przewód wysokiego napięcia
4. ostrze
filo del spada - ostrze szpady
filon
rzecz. [Geol.] złoże, żyła, pokład
filtrabile
przym. przesączalny
filtrar
czas. filtrować
filtration
rzecz. filtracja, filtrowanie, przesączanie
filtro
rzecz. filtr
fimbria
granica, krawędź, kres, obrzeże; obwódka, frędzel, lamówka
fimbriar
czas. graniczyć, ograniczać, otaczać, sąsiadować
fimbriation
rzecz. obramowywanie, lamówkowanie
fin
rzecz. koniec; cel
przym. świetny, wyśmienity, doskonały
final
przym. końcowy
rzecz. [Muz.] finał
finalismo
rzecz. [Filoz.] finalizm
finalista
rzecz. finalista
finalitate
rzecz. nieodwołalność, ostateczność; determinacja, stanowczość
finalmente
przysł. na koniec, w końcu, wreszcie
financia
rzecz. finanse
financiamento
rzecz. finansowanie
financiar
czas. finansować
financiari
przym. finansowy
financiero
rzecz. finansista
finder
czas. (se) rozszczepiać (się), rozpadać (się)
finessa
rzecz. finezja, subtelność
finger
czas. udawać, symulować, fingować
fingimento
rzecz. wymysł, fikcja
fingitor
rzecz. symulant, udawacz
finir
czas. kończyć
finite
przym. skończony
finitor
rzecz. dobicie (?)
finlandese
przym. fiński
finnese
rzecz. Fin; język fiński
przym. fiński
finno
Fin
finno-ugriano
rzecz. Ugrofin
finnougrian
przym. ugrofiński
fiord
rzecz. fiord
firma
rzecz. firma
firmamento
rzecz. firmament, sklepienie niebieskie
firmar
czas. umacniać; firmować, podpisywać
firme
przym. twardy, mocny, pewny, stały, niewzruszony, stanowczy
un mano firme - pewna ręka; solo firme - pewny grunt; terra firme - stały grunt; firme como un rocca - twardy jak skała; esser firme super su gambas - stać pewnie na nogach; resolution/decision firme - mocne postanowienie/decyzja; attitude firme - niewzruszona postawa; tener firme - trzymać mocno; star firme - stać pewnie; firme in su principios - niewzruszony w swoich zasadach; prender un decision firme - podjąć stanowczą decyzję
firmemente
przysł. twardo, mocno, pewnie
fiscal
przym. fiskalny
fiscalitate
rzecz. fiskalizm
fisco
rzecz. fiskus, skarb państwa
fisse
przym. podzielony, rozszczepiony, rozrąbany
fission
rzecz. rozszczepienie, rozbicie, rozdzielenie
fissura
rzecz. szczelina, pęknięcie
fixabile
przym. do ustalenia
fixar
czas. ustalać; przymocowywać, utwierdzać
fixar le oculos super - utkwić oczy w
fixation
rzecz. ustalenie
fixative
przym. utrwalający
fixativo
rzecz. utrwalacz
fixator
rzecz. utrwalacz
fixe
przym. stały, trwały
fixitate
rzecz. trwałość, stałość
flabellar
czas. wachlować
flabellation
rzecz. wachlowanie
flabello
rzecz. wachlarz
flaccide
przym. zwiotczały, wiotki, obwisły, sflaczały; ślamazarny
flacciditate
rzecz. zwiotczałość, obwisłość, sflaczałość
flacon
rzecz. flakon
flagellante
rzecz. biczownik
flagellar
czas. biczować, batożyć
flagellation
rzecz. biczowanie
flagellator
rzecz. biczownik
flagelliforme
przym. o kształcie bicza
flagello
rzecz. bicz, bat, pejcz
flagrante
przym. jawny, oczywisty, rażący
flagrantia
rzecz. jawność, oczywistość
flagrar
czas. żarzyć się, płonąć, świecić
flair
rzecz. [wym. Fr. fler] styl
flaminge
przym. flamandzki
flamingo
rzecz. flaming; Flamand
flamma
rzecz. płomień
flammante
przym. płomienny, jaskrawy
flammar
czas. płonąć, buchać, świecić płomieniem
flammee
przym. palący, prażący; jaskrawy
flammifero
rzecz. zapałka
flanar
czas. przechadzać się, spacerować, wałęsać się
flancar
czas. strzec flanki, chronić skrzydła; stać z boku
flanco
rzecz. flanka
flanella
rzecz. flanela
flaon
rzecz. tort owocowy
flar
czas. kwitnąć; wiać, dmuchać
flasco
rzecz. flakon, piersiówka
flato
rzecz. wiatry (w jelitach)
flattar
czas. pochlebiać, schlebiać
flattator
rzecz. pochlebca
flatteria
rzecz. pochlebstwo
flatulente
przym. wzdęty; napuszony, pompatyczny
flatulentia
rzecz. wzdęcie; napuszenie
flatuose
rzecz. wzdymający; napuszony, pompatyczny
flatuositate
rzecz. wzdęcie; napuszenie
flauta
rzecz. flet
flautar
czas. grać na flecie
flautista
rzecz. flecista
flave
przym. żółty
flecha
rzecz. strzała; strzałka
flecha de horas - wskazówka (zegara)
flechar
czas. (wym. fleszar) strzelać strzałą
flechator
rzecz. [wym. fleszator] łucznik
flechiera
rzecz. kołczan
flecter
czas. giąć, zginać
flexibile
przym. giętki, elastyczny
flexibilemente
przysł. giętko, elastycznie
flexibilitate
rzecz. elastyczność
flexion
rzecz. fleksja; zgięcie, wygięcie
flexional
przym. fleksyjny
flexo
rzecz. sznur sieciowy, przewód
flexuose
przym. wijący
flexuositate
rzecz. wicie się
flexura
rzecz. zgięcie, wygięcie
flint
rzecz. krzesiwo
flirt
rzecz. flirt
flirtar
czas. flirtować
flirtation
rzecz. flirt, flirtowanie
flocco
rzecz. kłaczek, płatek, łuska
floccose
przym. kłaczkowaty; łuskowaty, płatkowy, złuszczający
flor
rzecz. kwiat
flora
rzecz. flora
floral
przym. kwiatowy, roślinny
florar
czas. kwitnąć
floration
rzecz. kwitnięcie, rozkwit, rozkwitanie
florentin
przym. florencki
florentino
rzecz. Florentyńczyk; język florentyński
florer
czas. kwitnąć, rozkwitać
florescer
czas. kwitnąć, rozkwitać
floretta
rzecz. kwiatek, kwiatuszek
floretto
rzecz. floret
floride
przym. kwiecisty; ukwiecony
prosa floride - kwiecista proza; linguage floride - kwiecisty język; stilo floride - kwiecisty styl
floriditate
rzecz. kwiecistość, ozdobność
florification
rzecz. rozkwit
florimento
rzecz. kwitnięcie, rozkwitanie; rozkwit
florino
rzecz. floren; gulden
florista
rzecz. kwiaciarz, florysta
floron
rzecz. [Arch.] kwiaton
flosculo
rzecz. kwiatek
flotta
rzecz. flota
flottabile
przym. spławny, flotacyjny
flottabilitate
rzecz. flotacyjność, spławność
flottante
przym. pływający
flottar
czas. pływać
flottation
rzecz. pływanie, unoszenie się, flotacja
flottator
rzecz. pływak
flottilla
rzecz. flotylla
flucto
rzecz. pływ, przepływ, fala, potok
fluctuante
przym. zmienny, wahający się
fluctuar
czas. wahać się, fluktuować
fluctuation
rzecz. fluktuacja
fluente
przym. płynny
fluentemente
przysł. płynnie
fluentia
rzecz. płynność
fluer
czas. pływać (biernie), wypływać
fluide
przym. płynny
fluidificar
czas. upłynniać
fluidification
rzecz. upłynnianie
fluiditate
rzecz. ciekłość
fluido
rzecz. płyn, ciecz, fluid
fluor
rzecz. fluor
fluorescente
przym. fluorescencyjny, jarzeniowy
fluorescentia
rzecz. fluorescencja
fluorescer
czas. fluoryzować
fluoric
przym. fluorkowy
fluorina
rzecz. [Mineral.] fluorek wapniowy
fluorita
rzecz. [Mineral.] fluoryt
fluoroscopia
rzecz. fluoroskopia
fluoroscopic
przym. fluoroskopowy
fluoroscopio
rzecz. fluoroskop, aparat rentgenoskopijny
fluoruro
rzecz. [Chem.] fluorek
fluvial
przym. rzeczny
fluviatile
przym. rzeczny
fluvio
rzecz. rzeka
fluxion
rzecz. [Patol.] obrzmienie, napływ
fluxo
rzecz. potok, przypływ, napływ, strumień
fluxo de parolas - potok słów; fluxo e refluxo - przypływ i odpływ
foca
rzecz. foka
focage
rzecz. pogłówne, podatek "od dymu"
focal
przym. ogniskowy
focalisar
czas. skupiać, koncentrować, ogniskować
focalisation
rzecz. skupienie, zgrupowanie, skoncentrowanie, zogniskowanie
focar
rzecz. ognisko; dom, ognisko domowe
foco
rzecz. (1). ogień, ognik
prender foco - zapalać się, zajmować się ogniem; mitter/poner foco a - podkładać ogień; jocar con (le) foco - igrać z ogniem; foco artificial/de artificio - sztuczne ognie, fajerwerk; foco de Sancte Antonio - ognik Św. Antoniego; Terra de Foco - Ziemia Ognista; foco de Bengala - ogień bengalski; foco de campo/de campamento - ognisko obozowe; foco domestic - ognisko domowe; foco celeste/de celo - ogień niebieski; foco de palea - słomiany ogień; foco fatue - błędny ognik; foco grec - ognie greckie; foco nude - otwarty ogień; foco del passion - ogień namiętności; mar de foco - morze ognia; adorator del foco vuuraanbidder; lingua de foco - języczek ognia; proba/prova de foco - próba ognia; resistente al foco, que resiste al. - ognioodporny; resistentia al foco - ognioodporność; temperamento de foco - ognisty temperament; accender le foco - zapalać ogień; extinguer le foco - gasić ogień; vomitar foco - pluć ogniem; esser in foco - stać w ogniu, palić się; seder se circa/circum le foco - siedzieć wokół ognia; illes son como le aqua e le foco - oni są jak ogień i woda; tirar le castanias del foco - wyciągać kasztany z ognia; il non ha fumo sin foco - nie ma dymu bez ognia; mitter le mano in le foco - wkładać rękę do ognia; isto es jectar oleo in le foco - dolewać oliwy do ognia; mitter/poner foco al pulvere - wkładać lont do prochu; cocer a foco lente - gotować na wolnym ogniu; propagar se como foco grec - rozprzestrzeniać się jak grecki ogień; village de cento focos - wioska z setką dymów (domostw)
(2). ogień, ostrzał
arma a/de foco - broń palna; bucca a/de foco - działo; foco de artilleria - ogień artyleryjski; foco de barrage - ogień zaporowy; foco cruciate - krzyżowy ogień; linea de foco - linia ognia; baptismo del foco - chrzest ogniowy; aperir le foco contra otworzyć ogień na; cessar le foco - wstrzymać ogień; sub le foco del inimico - pod nieprzyjacielskim ogniem
(3). ognisko, fokus, ogniskowa
objectivo a curte foco - obiektyw krótkoogniskowy
(4) centrum, ognisko, zarzewie
foco del incendio - zarzewie pożaru; foco infectuose/de infection/de contagion - ognisko infekcji; foco de peste - ognisko zarazy; foco de un revolta - zarzewie buntu; foco de cultura - ognisko kulturalne; foco seismic/de un seismo - ognisko trzęsienia ziemi, epicentrum;
foder
czas. kopać, wykopywać, ryć
foderar
czas. podbijać, podszywać
foderatura
rzecz. podbijanie, podszywanie, wyściełanie
fodero
rzecz. podszewka, podbicie
foliacee
przym. liściasty
foliage
rzecz. [wym. foliaże] listowie, liście
foliar
czas. puszczać liście
przym. (Bot.)
foliate
przym. liściasty, pokryty liśćmi
foliation
rzecz. puszczanie liści
folieton
rzecz. felieton
folietonista
rzecz. felietonista
folio
rzecz. liść; arkusz, kartka
folio de guarda - przedtytuł, pustka karta; folio de papiro - arkusz papieru; folio electronic - arkusz kalkulacyjny
foliolo
rzecz. [Bot.] listek
foliose
przym. liściasty
folklore
rzecz. folklor
folklorista
rzecz. folklorysta
folkloristic
przym. folklorystyczny
folle
rzecz. szaleniec, wariat; miech, dmuchawa
przym. szalony
follero*
rzecz. bellowmaker or seller of bellows
follia
rzecz. szaleństwo
follicular
przym. pęcherzykowy
folliculo
rzecz. pęcherzyk, mieszek
folliculose
przym. pęcherzykowy
fomentar
czas. wspierać, popierać, sprzyjać; podsycać, pobudzać
fomentation
rzecz. podniecanie, podsycanie, pobudzanie
fomentator
rzecz. podżegacz
fomento
rzecz. podburzanie, podżeganie
fomite
rzecz. hubka
fondant
rzecz. pomadka, cukierek
fondar
czas. zakładać, fundować
fontal
przym. źródłowy
fontana
rzecz. fontanna; źródło
fontanari
przym. źródlany, źródłowy
fontanella
rzecz. [Anat.] ciemiączko
fontanero*
rzecz. fountaineer; maker, caretaker, etc., of fountains
fonte
rzecz. źródło
football
rzecz. football, piłka nożna
for
na zewnątrz; na dworze
foramine
rzecz. dziura, otwór, szczelina, apertura
foraminiferos
rzecz. [Zool.] otwornice
foraminose
przym. dziurkowany
foranee
przym. obcy
forar
czas. drążyć, borować, wiercić
foras
poza; na zewnątrz; na dworze
foras del pais
poza granicami kraju
forator
rzecz. wiertacz; świder, wiertarka, wiertło
foratura
rzecz. dziura, odwiert
forcipe
rzecz. kleszcze, szczypce (położnicze)
forense
przym. sądowy
medicina forense - medycyna sądowa
forensic
przym. sądowy
forestal
przym. leśny
forestar
czas. zalesiać
forestate
przym. zalesiony
foreste
rzecz. las
foresteria
rzecz. leśnictwo
forestero
rzecz. leśnik
forfeit
rzecz. fant, zastaw
forgia
rzecz. kuźnia
forgiabile
przym. kowalny
forgiar
czas. kuć, wykuwać
foris
poza, w oddali; na zewnątrz; na dworze
foris de dubita
poza wszelką wątpliwością
forma
rzecz. kształt, forma
formal
przym. formalny
formalismo
rzecz. formalizm
formalista
rzecz. formalista
formalitate
rzecz. formalność, przestrzeganie form
formar
czas. formować; stanowić
formar un base - stanowić bazę
formatar
formatować
formation
rzecz. formowanie, kształtowanie; formacja, oddział, szyk; nauczanie, edukacja, kształcenie
formative
przym. tworzący, twórczy
formato
rzecz. format
formator
rzecz. matryca, wzornik
formattar
czas. formatować
formic
przym. mrówkowy
formica
rzecz. mrówka
formicamento
rzecz. rój, mrowie; mrowienie, swędzenie
formicar
czas. roić się, tłoczyć się; swędzić, świerzbieć
formicario
rzecz. mrowisko
formicida
rzecz. środek mrówkobójczy
formicivore
przym. mrówkożerny
formidabile
przym. straszny, budzący grozę
formula
rzecz. formuła
formular
czas. formułować
formulario
rzecz. formularz, blankiet
reimpler un formulario wypełnić formularz
formulation
rzecz. sformułowanie
fornace
rzecz. piec, palenisko
fornimento
rzecz. dostarczanie, zaopatrywanie
fornir
czas. zaopatrywać, dostarczać
fornitor
rzecz. dostawca; fornitor del corte - dostawca dworu
fornitura
rzecz. wyposażenie, urządzenie, umeblowanie
forno
rzecz. piec
foro
rzecz. forum
forrage
rzecz. pasza, furaż
forragiar
czas. (wym. forażar) plądrować, szukać pożywienia, szukać furażu, paszy
forragiator
rzecz. rabuś, furażer
forsan
może, być może
forsythia
rzecz. forsycja
fortalessa
rzecz. twierdza
forte
przym. mocny, silny; [Muz.] forte
fortemente
przysł. silnie, mocno
fortia
rzecz. siła
fortia brute - brutalna siła; fortia de gravitation - siła grawitacji; fortia de inertia - siła inercji; fortia de labor - siła robocza; fortia motor - siła napędowa, motoryczna; fortia superior - siła wyższa; camisa de fortia - kaftan bezpieczeństwa; jacchetta de fortia - kaftan bezpieczeństwa; fortia de persuasion - siła perswazji; fortias armate - siły zbrojne; fortias maritime - siły morskie; fortias aeree - siły lotnicze; fortias terrestre - siły lądowe; position de fortia - pozycja siły; politica de fortia - polityka siły; fortia de traction - siła pociągowa; fortia propulsori - siła napędowa; fortia mechanic - siła mechaniczna; fortia del argumento - siła argumentu; fortia corporal - siła cielesna; fortia manual - siła rąk; fortia muscular - siła mięśniowa; fortia de voluntate - siła woli; fortia vital - siła witalna, siła życiowa; perdita de fortia - utrata siły; campo de fortia - pole siłowe
per fortia - siłą; a tote fortia - z całej siły; con tote fortia - z całej siły; a medie fortia - na pół siły; a fortia de - za pomocą, siłą czegoś; ultra le fortia - ponad siły; per fortia brutal - brutalną siłą, siłowo; isto es superior a mi fortias - to przekracza moje siły; confider in le proprie fortias - wierzyć we własne siły; recovrar su fortias - odzyskać siły; le union es fortia - w jedności siła; le union face le fortia - w jedności siła; equilibrar le fortias - zrównoważyć siły
fortiamento
rzecz. zmuszanie, forsowanie, narzucanie, branie siłą
fortiar
czas. 1. zmuszać, wymuszać
fortiar a facer - zmuszać do zrobienia czegoś
2. forsować
fortiar un porta - wyważać drzwi; fortiar un porta aperte - wyważać otwarte drzwi
fortiate
przym. zmuszony, wymuszony, przymusowy; forsowny
fortiato
rzecz. galernik; więzień, skazaniec
fortiator
rzecz. zmuszający, osoba zmuszający
fortificabile
przym. fortyfikowalny
fortificante
rzecz. tonik, środek tonizujący, środek wzmacniający, wzmacniacz
fortificar
czas. wzmacniać; fortyfikować
fortification
rzecz. fortyfikacja, umocnienie
fortino
rzecz. mały fort, warownia, fortalicja
fortitude
rzecz. siła, moc
fortuite
przym. przypadkowy
fortuna
rzecz. (1). szczęście, fortuna, szansa, los
le cambio del fortuna - zmiana losu, odmiana losu; capricios del fortuna - kaprysy losu; le rota del fortuna - koło szczęścia; fortuna cec - ślepy los; fortuna adverse - zły los;
cercar le fortuna - szukać szczęścia; tentar le fortuna - wyzywać los, kusić los; provar (probar) le fortuna - spróbować szczęścia; esser filio del fortuna - być dzieckiem szczęścia; esser le joco del fortuna - być zabawką losu; qual bon fortuna - co za szczęście; per fortuna - przypadkiem, przypadkowo; Le fortuna es cec - fortuna jest ślepa;
(2). bogactwo, majątek
facer fortuna - robić majątek;
Synonimy: accidente, aventura, caso, casualitate, contingentia, destino, eventualitate, hasardo, indetermination, insecuritate, possibilitate, sorte
fortunate
przym. szczęśliwy, mający szczęście
fortunatemente
przysł. szczęśliwie, na szczęście
fossa
rzecz. fosa; dół, wykop
fossar
czas. kopać, wykopywać, ryć
fossato
rzecz. rów, kanał, okop, fosa
fossetta
rzecz. dołek
fossil
przym. kopalny
fossile
przym. skamieniały
rzecz. skamieniałość
fossilifere
przym. tworzący skamieniałości
fossilisar
czas. zamieniac w kamień, fosylizować, kamienieć
fossilisation
rzecz. skamienienie
fossor*
rzecz. [Eccl.] fossor
foulard
rzecz. fular
fox-terrier
rzecz. foksterier
foyer
rzecz. [Teat.] hol, foyer, westybul, kuluar
fracassar
czas. rozbić, roztrzaskać, miażdżyć
fracassate
przym. zmiażdżony, skruszony, strzaskany
fracassatura
rzecz. (action of) miażdżenie, rozbijanie, druzgotanie
fracasso
rzecz. hałas, huk, trzask; zgiełk, tumult, zamęt
fraction
rzecz. rozbicie, podział, frakcja; ułamek
fraction decimal - ułamek dziesiętny
fractional
przym. ułamkowy, frakcjonowany, frakcyjny
fractionamento
rzecz. rozbijanie, dzielenie; [Chem.] frakcjonowanie
fractionar
czas. rozbijać na części, rozdzielać
fractionari
przym. ułamkowy, frakcjonowany, frakcyjny
fractura
rzecz. pęknięcie, złamanie
fracturar
czas. łamać, złamać
fraga
rzecz. truskawka
fragero*
rzecz. strawberry seller
fragiero
rzecz. plantacja truskawek
fragile
przym. kruchy, łamliwy
fragilitate
rzecz. kruchość, łamliwość; słabość
fragmentari
przym. fragmentaryczny
fragmentation
rzecz. fragmentacja, rozbicie
fragmento
rzecz. fragment
fragrante
przym. pachnący, aromatyczny
fragrantia
rzecz. aromat, zapach, woń
fragrar
czas. pachnieć, śmierdzieć, cuchnąć, zalatywać
frambese
rzecz. malina
frambesia
rzecz. [Patol.] frambezja, malinica
frambesiero
rzecz. krzak malinowy
franc
rzecz. Frank (narodowość); frank (waluta)
przym. szczery; wolnocłowy
franc de porto - wolny od opłaty
francese
przym. francuski
rzecz. Francuz; język francuski
francesismo
rzecz. galicyzm
franchitia
rzecz. ofrankowanie; franszyza
francisar
czas. sfrancuzić
francisation
rzecz. sfrancuzienie
franciscan
przym. franciszkański
franciscano
rzecz. franciszkanin
francmason
rzecz. wolnomularz
francmasoneria
rzecz. wolnomularstwo
franco
rzecz. Frank (hist.), frank (pieniądz)
franconian
przym. frankoński
franconiano
rzecz. Frankończyk
francophile
przym. frankofilski
francophilo
rzecz. frankofil
francophobe
przym. frankofobijny
francophobo
rzecz. frankofob
francophone
przym. frankofoński, francuskojęzyczny
francophono
rzecz. frankofon, osoba francuskojęzyczna
franger
czas. rozbijać
frangia
rzecz. frędzel
frangiar
czas. (wym. franżar) przybierać frędzlami, obrębiać, obramowywać
frangiate
przym. obramowany
frangiatura
rzecz. obramowanie
frangibile
przym. łamliwy
frangibilitate
rzecz. łamliwość
frangiero (-jero)*
rzecz. fringe maker or dealer
frappante
przym. uderzający, frapujący
frappantemente
przysł. uderzająco, frapująco
frappar
czas. uderzać, bić
fraternal
przym. braterski
fraterne
przym. braterski
fraternisar
czas. fraternizować, bratać się
fraternitate
rzecz. braterstwo
fratrastro
rzecz. brat przyrodni
fratre
rzecz. brat
fratre affin - szwagier; fratre cadette - młodszy brat; fratre de lacte - brat mleczny; fratre adoptive - przybrany brat; fratre consanguinee - brat przyrodni (ze strony ojca); fratre uterin - brat przyrodni (ze strony matki); fratre de armas - towarzysz broni; querela inter fratres - braterska kłótnia
fratricida
rzecz. bratobójca
fratricidal
przym. bratobójczy
lucta fratricidal - bratobójcza walka
fratricidio
rzecz. bratobójstwo
fraudar
czas. oszukiwać; defraudować
fraudar le fisco - oszukać fiskusa; jocator fraudante - oszukujący gracz
fraudator
rzecz. oszust
fraude
rzecz. oszustwo, defraudacja
committer/perpetrar un fraude in un examine - popełnić/dopuścić się oszustwa na egzaminie; fraude electoral - oszustwo wyborcze; fraude fiscal - oszustwo podatkowe; fraude per computator/computer - oszustwo komputerowe
fraudulente
przym. oszukańczy, nieuczciwy
commercio fraudulente - nieuczciwy biznes; bancarupta fraudulente - oszukańcze bankructwo, fałszywe bankructwo; jocator fraudulente - oszukańczy gracz; actiones/activitates fraudulente - nieuczcicwe działania
fraxinella
rzecz. [Bot.] dyptan
fraxineto
rzecz. [Bot.] lasek jesionowy
fraxino
rzecz. jesion
fremer
czas. drżeć, dygotać, trząść się; ryczeć, grzmieć
fremito
rzecz. drżenie, trzęsienie; ryk, grzmot; [Med.] drgawki, dreszcze
frenabile
przym. do zahamowania, do powstrzymania, do okiełznania
frenage
rzecz. hamowanie
frenar
czas. hamować, powstrzymywać
frenar le bicycletta - zahamować rower; frenar le enthusiasmo de un persona - hamować czyjś entuzjazm
frenetic
przym. szalony, dziki, frenetyczny
freno
rzecz. hamulec; uzda, wędzidło; wędzidełko
freno mechanic - hamulec mechaniczny; freno hydraulic - hamulec hydrauliczny; freno hydropneumatic - hamulec hydropneumatyczny; freno pneumatic - hamulec pneumatyczny; freno a/de disco - hamulec tarczowy; freno a/de tambur - hamulec bębnowy; freno al janta - hamulec na obręcz; freno a pression de oleo - hamulec na ciśnienie oleju; freno de alarma/de succurso/de emergentia - hamulec awaryjny; freno de mano - hamulec ręczny; freno de pede/a pedal - hamulec nożny; freno (del rota) anterior - hamulec na przednie koło; freno super pneu(matico) - hamulec na oponę; freno (electro)magnetic - hamulec elektromagnetyczny; systema de frenos - system hamulcowy; tuberia del freno - przewód hamulcowy; banda de freno - taśma hamulcowa; liquido/fluido de freno - płyn hamulcowy; levator de freno - dźwignia hamulca, rączka hamulca; pedal de freno - pedał hamulca; modiolo de freno - piasta hamulca; disco de freno - tarcza hamulca; catena de freno - płoza hamulca; tambur de freno - bęben hamulcowy; paracadita freno - spadochron hamujący;
tirar/serrar le freno - zaciągnąć hamulec, pociągnąć za hamulec; dar un colpo de freno - kopnąć hamulec; adjustar/regular le frenos - wyregulować hamulce; le frenos ha essite blocate - hamulce zostały zablokowane
freon
rzecz. freon
frequentar
czas. uczęszczać, bywać
frequentar le schola - uczęszczać do szkoły
frequentation
rzecz. uczęszczanie, bywanie
frequentative
przym. częstościowy
frequentator
rzecz. bywalec, stały gość
frequente
przym. częsty
frequentemente
przysł. często
frequentia
rzecz. (1). frekwencja, częstotliwość
frequentia de un parola/vocabulo - częstość występowania wyrazu, frekwencja wyrazu; lista de frequentia - lista frekwencyjna; con frequentia - często; con bastante frequentia - z dostateczną częstotliwością; frequentia intermediari - średnia częstotliwość; gamma de frequentia - obszar częstotliwości; alte frequentia - wysoka częstotliwość; bandas de frequentias - pasma częstotliwości; amplificator a alte frequentia - wzmacniacz wysokiej częstotliwości; curva de frequentia - krzywa częstości; basse frequentia - niska częstotliwość; de basse frequentia - o niskiej częstotliwości
(2). [Med] częstość, częstotliwość, rytm
frequentia del pulso - częstotliwość pulsu; frequentia respiratori - częstotliwość oddychania; frequentia cardiac - częstotliwość bicia serca
fresc
przym. świeży; nowy
fresco
rzecz. chłod, zimno; fresk
frescor
rzecz. świeżość, świeży powiew
fricamento
rzecz. tarcie, frykcja
fricar
czas. wcierać; trzeć
fricassar
czas. robić potrawkę
fricassear
czas. robić potrawkę
fricassee
rzecz. potrawka, frykas
fricativa
rzecz. [Fonet.] głoska szczelinowa
fricative
przym. frykatywny, szczelinowy
friction
rzecz. tarcie, frykcja
frictionar
czas. trzeć, pocierać, ocierać
friger
czas. smażyć
frigidar
czas. studzić, ochładzać, oziębiać
frigide
przym. chłodny, zimny
frigiditate
rzecz. chłod, nieczułość; [Med.] oziębłość
frigido
rzecz. zimno, chłód
frigitoria
rzecz. patelnia
frigor
rzecz. zimno
frigorifere
przym. chłodzący, mrożący, mroźny, lodowaty
frigorific
przym. chłodzący
frigorificar
czas. ochładzać, oziębiać, mrozić
frir
czas. smażyć
frison
Fryzyjczyk
frite
przym. smażony
fritoria
rzecz. patelnia
fritura
rzecz. smażenie; smażenina
frivole
przym. frywolny, lekkomyślny, błahy
frivolitate
rzecz. frywolność, lekkomyślność, błahość
fronta
rzecz. front
frontal
przym. frontalny, przedni
fronte
rzecz. czoło; front
fronte de battalia - front walki; in le sudor del fronte - w pocie czoła
frontier
przym. graniczny
frontiera
rzecz. granica
trans le frontieras - ponad granicami
frontieral
przym. graniczny
frontispicio
rzecz. fasada; karta tytułowa
fronton
rzecz. [Arch.] szczyt, fronton
fructar
czas. owocować; przynosić (dawać) owoce
fructeria
rzecz. sklep owocowy
fructero
rzecz. handlarz owocami, zieleniarz
fructidor
rzecz. Fructidor (miesiąc w kalendarzu rewoluzyjnym Francji]
fructiero*
rzecz. fruit loft
fructifere
przym. owocny, owocodajny
fructificar
czas. owocować, dawać owoce
fructification
rzecz. owocowanie
fructo
rzecz. owoc
fructuose
przym. owocujący, żyzny, płodny, owocny
fruer
czas. cieszyć się, korzystać (de) z czegoś, czymś
frugal
przym. oszczędny, skromny
frugalitate
rzecz. oszczędność, skromność
fruition
rzecz. używanie, korzystanie, wyzyskiwanie, rozkoszowanie się
frumentacee
przym. zbożowy
frumentari
przym. zbożowy
frumento
rzecz. pszenica
frustra
przysł. na próżno
frustranee
przym. próżny, czczy, daremny, bezcelowy, bezowocny, bezskuteczny
frustrante
przym. frustrujący
frustrar
czas. 1. zawodzić, frustrować
frustrar le sperantias - nie spełniać oczekiwań, zawieść oczekiwania, nadzieje
2. krzyżować, udaremniać
frustration
rzecz. frustracja
frustratori
przym. frustrujący, zawodzący
fuchsia
rzecz. [Bot.] fuksja; purpura
fuchsina
rzecz. fuksyna
fuga
rzecz. ucieczka; porywczość, zapalczywość, impulsywność; [Muz.] fuga
poner in fuga - wylatywać
fuga de gas upływ gazu
fugace
przym. przelotny, przemijający, krótkotrwały, przejściowy
fugacitate
rzecz. przelotność, niestałość, krótkotrwałość
fugir
czas. uciekać
fugita
rzecz. ucieczka
fugitive
przym. zbiegły
fugitivo
rzecz. uciekinier, uchodźca
fulgente
przym. lśniący, błyszczący
fulger
czas. świecić, błyskać, jaśnieć, lśnić
fulgide
przym. lśniący, błyszczący
fulgiditate
rzecz. połysk, jasność, lśnienie
fulgor
rzecz. jasność
fulgural
przym. błyskawiczny, piorunujący
fulgurante
przym. błyskawiczny, piorunujący
fulgurar
czas. oświetlać, oświecać; błyskać
fulguration
rzecz. błyskanie
fulgure
rzecz. błyskawica, piorun
fulgurite
rzecz. [Geol.] fulguryt, piorunowiec
fuligine
rzecz. sadza
fullar
czas. ubijać, ugniatać, tratować, deptać, zgniatać, gnieść, miażdżyć
fullator
rzecz. folusznik, pilśniarz
fullatorio
rzecz. kijanka, trzepaczka, klepadło
fullatura
rzecz. pilśniowanie
fulmicoton
rzecz. bawełna strzelnicza
fulminar
czas. błyskać; grzmieć
fulmination
rzecz. piorunowanie
fulminato
rzecz. [Chem.] piorunian
fulminator
rzecz. grzmiący, błyskający
fulmine
rzecz. błyskawica
fulminee
przym. błyskawiczny
fulminic
przym. piorunowy
fumar
czas. palić (tytoń); dymić; odymiać, konserwowac dymem; złościć się, wściekać się
fumarola
rzecz. [Geol.] fumarola
fumate
przym. wędzony
fumator
rzecz. palacz (tytoniu)
fumigar
czas. okadzać, odymiać, zadymiać, dezynfekować
fumigation
rzecz. okadzanie, odymianie, dezynfekcja, fumigacja
fumigator
rzecz. okadzacz
fumigatori
przym. dezynfekujący; zadymiający
fumista
rzecz. kominiarz
fumo
rzecz. dym
fumose
przym. dymiący, kopcący, zadymiony, zakopcony
fumoterra
rzecz. [Bot.] dymnica
fun
rzecz. lina
funambulo
rzecz. linoskoczek
function
rzecz. funkcja
functional
przym. funkcyjny, funkcjonalny
functionalismo
rzecz. funkcjonalizm
functionalista
rzecz. funkcjonalista
functionalitate
rzecz. funkcjonalność
functionalmente
przysł. funkcjonalnie
functionamento
rzecz. funkcjonowanie
functionar
czas. funkcjonować
functionario
rzecz. funkcjonariusz
functionario public - funkcjonariusz publiczny
funda
rzecz. katapulta, wyrzutnia, proca
fundamental
przym. fundamentalny, bazowy
sono fundamental - tonacja, dźwięk podstawowy; accordos fundamental - harmonia (muz.); critica fundamental - fundamentalna krytyka; petra fundamental - kamień węgielny; idea fundamental - fundamentalna idea; veritate fundamental - fundamentalna prawda; lege fundamental - fundamentalne prawo; question fundamental - fundamentalna kwestia; regula fundamental - fundamentalna reguła; obra fundamental - fundamentalne dzieło
Synonimy: basic, cardinal, essential, importante, primari, primordial, principal, substantial, vital
fundamentalista
rzecz. fundamentalista
przym. fundamentalistyczny
fundamentalmente
przysł. fundamentalnie
fundamento
rzecz. fundament
fundar
czas. zakładać; fundować; rzucać, miotać, katapultować
fundate
przym. założony; oparty
fundation
rzecz. fundacja; baza, fundament
fundator
rzecz. założyciel; fundator
fundatrice
rzecz. założycielka; fundatorka
funder
czas. topić, roztapiać, upłynniać; odlewać (metal)
funderia
rzecz. odlewnia
fundo
rzecz. fundusz; dno, głębia, tło, podstawa
fundo public - fundusz publiczny
funebre
przym. żałobny, pogrzebowy
funeral
przym. pogrzebowy
funerari
przym. pogrzebowy, żałobny
funere
rzecz. pogrzeb
funero
rzecz. powroźnik
funeste
rzecz. katastrofalny, nieszczęsny, fatalny, zgubny, feralny
funger
czas. funkcjonować
fungicida
rzecz. środek grzybobójczy
fungicidal
przym. grzybobójczy
fungo
rzecz. grzyb
fungologia
rzecz. fungologia, nauka o grzybach
fungologista
rzecz. fungolog, specjalista od grzybów
fungositate
rzecz. grzybowatość
funicular
przym. linowy
rzecz. kolejka linowa
funiculo
rzecz. sznurek, linka, postronek, powróz
fur
rzecz. złodziej
furar
czas. kraść
furbir
czas. czyścić, pucować, odnawiać, odświeżać
furbitor
rzecz. polerujący, odnawiający
furca
rzecz. widelec
furcar
czas. jeść widelcem; rozwidlać
furcar se - rozwidlać się
furcata
rzecz. widelec (czegoś), porcja na widelcu
furcate
przym. rozwidlony
furchetta
rzecz. widelec
furer
czas. wściekać się, wariować, być furiatem
furetto
rzecz. fretka, łasica; detektyw, szperacz
furfuracee
przym. dotyczący łupieżu
furfure
rzecz. otręby; łupież
furfurose
przym. łupieżowy
furgon
rzecz. furgon
furia
rzecz. furia, złość, wściekłość, gniew
accesso de furia - napad złości; furia discatenate - niepohamowana furia
Synonimy: cholera, irritation, ira, furor, rabie, rage, phrenesia
furiar
czas. złościć się, wściekać się, gniewać się
furibunde
przym. szalony, oszalały; wzburzony, szalejący, wściekły, rozjuszony, gwałtowny
furiose
przym. wściekły, zły, gniewny
furiositate
rzecz. furia, szał, wściekłość
furnata*
rzecz. ovenful (of bread, etc.)
furnero
rzecz. piekarz; [Ornit.] lasówka
furnetto
rzecz. piecyk, kocher
furno
rzecz. piec (do pieczenia)
furor
rzecz.(1). wściekłość, gniew, furia, szał, pasja
furor popular/del populo - gniew ludu; furor cec - ślepa furia; accesso de furor - napad wściekłości; discargar su furor - rozładować swoją wściekłość; scumar/spumar de furor - pienić się z wściekłości; furor poetic - pasja poetycka; furor creative - twórczy szał;
(2). furora
facer furor - robić furorę
Synonimy: cholera, irritation, ira, furia, phrenesia, rabie, rage
furtive
przym. ukradkowy
furtivemente
przysł. ukradkiem
furto
rzecz. kradzież
furunculo
rzecz. [Med.] czyrak
furunculosis
rzecz. [Patol.] czyraczność
fuselage
rzecz. [Aeronaut.] kadłub samolotu
fusero*
rzecz. spindle maker
fusibile
przym. topliwy
fusibilitate
rzecz. topliwość
fusiforme
przym. wrzecionowaty
fusil
rzecz. strzelba
fusilada
rzecz. palba, strzelanie
fusilar
czas. zastrzelić, rozstrzelać
fusilero
rzecz. strzelec, fizylier
fusion
rzecz. fuzja, zlanie
fusionamento
rzecz. fuzja
fusionar
czas. ulec fuzji, połączyć się
fuso
rzecz. wrzeciono; [Geom.] półksiężyc
fusta*
rzecz. [Naut.] lateen-rigged lighter
fuste
rzecz. pałka, maczuga, kij; trzonek, drzewce, uchwyt, rękojeść
fustigar
czas. zbić, pobić, obić, sprać
fustigation
rzecz. bicie, pranie futil przym. błahy, nieważny
futile
przym. znikomy, nieistotny, mało znaczący, nieważny
futilitate
rzecz. znikomość, błahość, brak znaczenia
futur
przym. przyszły
futurismo
rzecz. futuryzm
futurista
rzecz. futurysta
przym. futurystyczny
futuro
rzecz. przyszłość